Gips

In de landbouw, als pH-neutrale meststof. Het Italiaanse woord voor gips is gesso. Een mengsel van gips en lijm werd vanouds gebruikt als schildergrond, de gesso grosso. Doodgeweekte gips vermengd met lijm, werd hierover als afwerkingslaag aangebracht de z.g. gesso sottile. Afgietsels van beelden worden van gips gemaakt. Vandaar dat zo een beeld ook een 'gips' wordt genoemd. Gips wordt wel in de beeldhouwkunst gebruikt om eenmalige mallen te maken voor afgietsels in diverse materialen. Gips, vermengd met vuurvaste materialen als chamotte, wordt gebruikt om vuurvaste gietvormen te maken bij het bronsgieten met de verlorenwasmethode. Slibgieten: bij het werken met gietklei, zoals in de keramische industrie, bij het maken van bijvoorbeeld toiletpotten, worden gipsen gietkappen gebruikt als mal en om water aan de gietklei te onttrekken Schoolbordkrijtjes. Vulstof in verf en in tandpasta. Calciumsulfaat is toegelaten als voedingsadditief voor voedingsmiddelen. Het E-nummer van calciumsulfaat is E516. Het wordt onder andere als bindmiddel voor tofu dan wel tahoe gebruikt. Grondverbeteraar. CaSO4 wordt in zijn watervrije toestand soms gebruikt in vuurwerk als hogetemperatuuroxidator, zoals in rode sterren of sommige flashcomposities. Archeologisch conserverings- en restauratiewerk. In de tandheelkunde als afdrukmateriaal Als duplicatiemateriaal voor modellen Bindstof in inbedmaterialen en soldeermaterialen

Gypsum is een veel voorkomend mineraal, met dikke en uitgebreide verdampingsbedden in combinatie met sedimentair gesteente. Het is bekend dat afzettingen voorkomen in lagen die teruggaan tot de Archaïsche eeuw. Gips wordt afgezet uit meer- en zeewater, maar ook in hete bronnen, uit vulkanische dampen en sulfaatoplossingen in aderen. Hydrothermisch anhydriet in aderen wordt gewoonlijk gehydrateerd tot gips door grondwater bij blootstelling aan het oppervlak. Het wordt vaak geassocieerd met de mineralen haliet en zwavel. Gips is het meest voorkomende sulfaatmineraal. Zuiver gips is wit, maar andere stoffen die als onzuiverheden worden aangetroffen, kunnen plaatselijke afzettingen een breed scala aan kleuren geven. Omdat gips na verloop van tijd oplost in water, wordt gips zelden in de vorm van zand aangetroffen. De unieke omstandigheden van het White Sands National Park in de Amerikaanse staat New Mexico hebben echter een uitgestrektheid van 710 km (270 vierkante mijl) wit gipszand gecreëerd, genoeg om de Amerikaanse bouwsector gedurende 1000 jaar van gipsplaat te voorzien. Commerciële exploitatie van het gebied, fel gekant tegen door omwonenden, werd in 1933 definitief voorkomen toen president Herbert Hoover de gipsduinen tot beschermd rijksmonument verklaarde. Gips wordt ook gevormd als bijproduct van sulfide-oxidatie, onder andere door pyrietoxidatie, wanneer het gegenereerde zwavelzuur reageert met calciumcarbonaat. Zijn aanwezigheid duidt op oxiderende omstandigheden. Onder reducerende omstandigheden kunnen de sulfaten die het bevat, worden teruggebracht tot sulfide door sulfaatreducerende bacteriën. Dit kan leiden tot ophoping van elementaire zwavel in oliehoudende formaties, zoals zoutkoepels, waar het kan worden gewonnen met behulp van het Frasch-proces. Elektriciteitscentrales die steenkool verbranden met rookgasontzwaveling produceren grote hoeveelheden gips als bijproduct van de wassers. Orbitale foto's van de Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) hebben het bestaan van gipsduinen in het noordelijke poolgebied van Mars aangegeven, die later op grondniveau werden bevestigd door de Mars Exploration Rover (MER) Opportunity.

Gypsum wordt in de natuur als verschillende variëteiten gevonden. De transparante en splitsbare variant wordt seleniet genoemd. De zijdeachtige en vezelige variëteit wordt gewoonlijk satijnen spar genoemd. De korrelige en massieve variëteit wordt albast genoemd. In droge gebieden kan gips voorkomen in een bloemachtige vorm, meestal ondoorzichtig, met ingebedde zandkorrels die woestijnroos worden genoemd.