Wurtziet

Het oranjebruine, bruinzwarte tot zwarte wurtziet heeft een lichtbruine streepkleur en een goede splijting volgens de kristalvlakken [1010] en [0001]. Het kristalstelsel is hexagonaal. De gemiddelde dichtheid is 4,03 en de hardheid is 3,5 tot 4. Wurtziet is niet magnetisch of radioactief. Wurtziet vormt in de natuur zoals de meeste sufiden door het neerslaan uit hydrothermale oplossingen in aders. Vaak komt het voor naast andere sulfiden. In de natuur bevat wurtziet meestal sporen van ijzer, mangaan en cadmium. Het hoge cadmiumgehalte zorgt ervoor dat wurtziet vaak naast zijn polymorf sfaleriet (α-ZnS) voorkomt. Andere samen voorkomende mineralen, paragenesen, zijn galeniet (PbS) en andere vaak ijzerrijke sulfiden als pyriet (FeS), marcasiet (FeS2) en chalcopyriet (CuFeS2). Meestal vormt wurtziet radiaal uitstralende aggregaten van naald- of staafvormige kristallen, die samen met sfaleriet zogenaamde schalenblende vormen. Deze aggregaten lijken op die van stibniet (Sb2S3). Losse kristallen zijn zeldzaam maar kunnen geïsoleerd voorkomen, meestal met een habitus van onvolmaakte piramiden. Deze habitus wordt ook wel hemimorf genoemd, omdat de beide zijden van het kristal sterk in uiterlijk verschillen. De ene kant is een basisvlak, de andere kant een spitse punt. Wurtziet kan ook in plaatjes groeien, waarbij de boven- en ondervlakken parallel aan de oriëntatie van een potentieel basisvlak van een piramide liggen. De piramidevorm is bij zulke kristallen niet ontwikkeld. Deze laatste verschijningsvorm is echter zeer zeldzaam.

De wurtzietgroep omvat naast wurtziet ook cadmoseliet (CdSe), greenockiet (CdS), mátraiet (ZnS) en rambergiet (MnS). De kristalstructuur wordt de wurtziet-kristalstructuur genoemd, waaraan het zijn naam ontleent. Deze structuur maakt deel uit van het hexagonale kristalsysteem en bestaat uit tetraëdrisch gecoördineerde zink- en zwavelatomen die zijn gestapeld in een ABABABABAB-patroon. De eenheidscelparameters van wurtziet zijn (-2H polytype): a = b = 3,25 Å = 325 pm c = 6,26 Å = 626 pm V = 79,11 Å Z = 2