Peridotiet

Volgens een studie uit 2008 kan peridotiet mogelijk worden gebruikt in een goedkope, veilige en permanente methode voor het afvangen en opslaan van atmosferisch CO2 als onderdeel van aan klimaatverandering gerelateerde broeikasgasopslag. Het was al bekend dat peridotiet reageert met CO2 om een vaste carbonaatachtige kalksteen of marmermineraal te vormen; en de studie concludeerde dat dit proces een miljoen keer of meer kan worden versneld door eenvoudig boren en hydraulisch breken om de CO2 in de ondergrondse peridotietformatie te injecteren. Peridotiet is genoemd naar de edelsteen peridoot, een glasachtige groene edelsteen gedolven in Azië en Arizona (Peridot Cove). Sommige peridotiet wordt gedolven voor siersteen. Peridotiet dat bij lage temperaturen is gehydrateerd, vormt serpentiniet, waaronder mogelijk chrysotielasbest (een vorm van serpentijn) en talk. Gelaagde inbraken met gecumuleerd peridotiet worden meestal geassocieerd met sulfide- of chromietertsen. Sulfiden geassocieerd met peridotieten vormen nikkelertsen en platinoïde metalen; het grootste deel van het platina dat tegenwoordig in de wereld wordt gebruikt, wordt gewonnen uit het Bushveld Igneous Complex in Zuid-Afrika en de Great Dyke of Zimbabwe. De chromietbanden die in peridotieten worden aangetroffen, zijn 's werelds belangrijkste bron van chroom.

Peridotiet vormt verreweg het belangrijkste bestanddeel van de aardmantel. Peridotieten zijn zelden ontsloten aan het oppervlak en erg instabiel. De meeste ontsluitingen zijn beïnvloed door retrograde metamorfe processen en omgezet in serpentiniet waar de pyroxenen en olivijnen zijn omgezet in een groen mineraal, serpentijn met amfibolen. Deze hydratatie-reactie veroorzaakt een volumetoename waarbij deformatie van de originele textuur plaatsvindt.

Peridotiet hebben twee primaire wijzen van oorsprong, als mantelgesteenten gevormd tijdens de aangroei en differentiatie van de aarde, of als cumulatieve gesteenten gevormd door precipitatie van olivijn ± pyroxenen uit basalt of ultramafische magma's; deze magma's worden uiteindelijk afgeleid van de bovenmantel door gedeeltelijk smelten van mantelperidotieten.

Olivijn is een magnesiumorthosilicaat dat wat ijzer bevat met de variabele formule (Mg, Fe) 2SiO4; de pyroxenen zijn ketensilicaten met de variabele formule (Ca, Na, Fe, Mg) (Cr, Al, Fe, Mg, Mn, Ti, V) Si2O6 die een groot aantal verschillende mineralen bevatten. Magnesiumrijke olivijn vormt een groot deel van peridotiet, waardoor het magnesiumgehalte hoog is. Gelaagde stollingscomplexen hebben veel meer gevarieerde samenstellingen, afhankelijk van de fracties van pyroxenen, chromiet, plagioklaas en amfibool.

Gekenmerkt door hoge Cr- en Ni-concentraties.

Volgens een studie uit 2008 kan de peridotiet mogelijk worden gebruikt in een goedkope, veilige en permanente methode voor het afvangen en opslaan van atmosferische CO2 als onderdeel van aan klimaatverandering gerelateerde broeikasgasopslag. Het was al bekend dat peridotiet reageert met CO2 om een vaste carbonaatachtige kalksteen of marmermineraal te vormen; en de studie concludeerde dat dit proces een miljoen keer of meer kan worden versneld door eenvoudig boren en hydraulisch breken om de CO2 in de ondergrondse peridotietformatie te injecteren.

Peridotite is het dominante gesteente van de aardmantel boven een diepte van ongeveer 400 km; onder die diepte wordt olivijn omgezet in het hogedrukmineraal wadsleyiet. Oceanische platen bestaan uit tot ongeveer 100 km peridotiet bedekt met een dunne korst; de korst, gewoonlijk ongeveer 6 km dik, bestaat uit basalt, gabbro en kleine sedimenten. Het peridotiet onder de oceaanbodem, 'abyssaal peridotiet', wordt aangetroffen op de wanden van spleten in de diepe zeebodem. Oceanische platen worden meestal in subductiezones terug in de mantel ondergebracht. Stukken kunnen echter in de continentale korst worden geplaatst of er overheen worden geduwd door een proces dat obductie wordt genoemd, in plaats van naar beneden in de mantel te worden gedragen; de plaatsing kan plaatsvinden tijdens orogenieën, zoals tijdens botsingen van het ene continent met het andere of met een eilandboog. De stukken oceanische platen die in de continentale korst zijn geplaatst, worden ofiolieten genoemd; typische ofiolieten bestaan voornamelijk uit peridotiet plus bijbehorende gesteenten zoals gabbro, kussen basalt, diabaas dorpel-en-dijk complexen en rode vuursteen. Andere massa's peridotiet zijn als massieve massa's in berggordels geplaatst, maar lijken geen verband te houden met ofiolieten, en ze worden "orogene peridotietmassieven" en "alpiene peridotieten" genoemd. Peridotieten komen ook voor als fragmenten (xenolieten) die door magma's uit de mantel worden gedragen. Onder de rotsen die gewoonlijk peridotiet xenolieten bevatten, zijn basalt en kimberliet. Bepaalde vulkanische gesteenten, ook wel komatiieten genoemd, zijn zo rijk aan olivijn en pyroxeen dat ze ook peridotiet kunnen worden genoemd. Kleine stukjes peridotiet zijn zelfs gevonden in maanbreccia's. De rotsen van de peridotietfamilie zijn ongebruikelijk aan het oppervlak en zijn zeer onstabiel, omdat olivijn snel reageert met water bij typische temperaturen van de bovenkorst en aan het aardoppervlak. Veel, zo niet de meeste, ontsluitingen aan het oppervlak zijn op zijn minst gedeeltelijk veranderd in serpentiniet, een proces waarbij de pyroxenen en olivijnen worden omgezet in groene serpentijn. Deze hydratatiereactie omvat een aanzienlijke toename van het volume met gelijktijdige vervorming van de oorspronkelijke texturen. Serpentinieten zijn mechanisch zwak en stromen dus gemakkelijk in de aarde. Kenmerkende plantengemeenschappen groeien in bodems die zijn ontwikkeld op serpentiniet, vanwege de ongebruikelijke samenstelling van het onderliggende gesteente. Een mineraal in de serpentinegroep, chrysotiel, is een soort asbest.