Gneis

Augen gneis

Augen gneis, uit het Duits: Augen [ˈaʊɡən], wat 'ogen' betekent, is een grofkorrelige gneis die het resultaat is van de metamorfose van graniet, die karakteristieke elliptische of lenticulaire afschuifkracht gebonden veldspaatporfyroclasten bevat, normaal gesproken microklien, binnen de gelaagdheid van het kwarts , biotiet en magnetietbanden.

Henderson gneis

Henderson gneis wordt gevonden in North Carolina en South Carolina, VS, ten oosten van de Brevard Shear Zone. Het is vervormd tot twee opeenvolgende vormen. De tweede, meer kromgetrokken vorm wordt geassocieerd met de Brevard-fout en de eerste vervorming is het gevolg van verplaatsing naar het zuidwesten.

Lewisian gneis

De meeste Buiten-Hebriden van Schotland hebben een gesteente gevormd uit Lewisian gneis. Naast de Buiten-Hebriden vormen ze kelderafzettingen op het Schotse vasteland ten westen van de Moine Thrust en op de eilanden Coll en Tiree. Deze rotsen zijn grotendeels stollingsgesteente van oorsprong, vermengd met gemetamorfoseerd marmer, kwartsiet en mica-leisteen met latere inbraken van basaltdijken en granietmagma.

Archeïsche en proterozoïsche gneis

In het Baltische Schild komen gneissen van Archean en Proterozoïcum voor.

Een typisch kenmerk van gneis is de aanwezigheid van mineralen met een grote kristalgrootte die een foliatie (=planaire structuur in een gesteente) vormen. Bij een fijnkorreliger moedergesteente (siltsteen en schalie) wordt leisteen of schist gevormd.

In West-Groenland bij Isua wordt een zeer oud ontsloten gesteente, een grijze gneis, gevonden (3,8 Ga oud). Een ander zeer oud gesteente is de Acasta Gneiss op het Slave-kraton, onderdeel van het Canadees Schild, deze gneis is gedateerd op 4,03 Ga.

Gneiss wordt gevormd uit sedimentair of stollingsgesteente dat wordt blootgesteld aan temperaturen hoger dan 320 ° C en relatief hoge druk.

Gneisgesteenten zijn gewoonlijk middelgroot tot grofbladig; ze zijn grotendeels herkristalliseerd, maar bevatten geen grote hoeveelheden micas, chloriet of andere platachtige mineralen. Gneissen die gemetamorfoseerde stollingsgesteenten of hun equivalent zijn, worden granietgneissen, diorietgneissen, enzovoort genoemd. Gneisrotsen kunnen ook worden genoemd naar een karakteristiek bestanddeel zoals granaatganis, biotietgneis, albietgneis, enzovoort. Orthogneiss duidt een gneis aan die is afgeleid van een stollingsgesteente, en paragneiss is er een uit een sedimentair gesteente. Gneissose-rotsen hebben eigenschappen die vergelijkbaar zijn met gneis.

Gneis is zeer sterk, duurzaam en prachtig als het gepolijst is, wat het een populaire keuze maakt voor interieurinrichting thuis, vooral aanrechtbladen en sierstenen, inclusief grafstenen. Het kan ook worden gezien in vloeren, pilaren en muren. Gneis kan ook gepolijst worden en gebruikt worden in sieraden.

Gneiss is een veel voorkomend en wijdverspreid type metamorf gesteente. Gneis wordt gevormd door metamorfe processen bij hoge temperatuur en hoge druk die inwerken op formaties die zijn samengesteld uit stollingsgesteenten of sedimentair gesteente. Orthogneiss is gneis afgeleid van stollingsgesteente (zoals graniet). Paragneiss is gneis afgeleid van sedimentair gesteente (zoals zandsteen). Gneis vormt zich bij hogere temperaturen en drukken dan schist. Gneis vertoont bijna altijd een gestreepte textuur die wordt gekenmerkt door afwisselend donkerder en lichter gekleurde banden en zonder een duidelijke foliation.

Het woord gneis wordt in het Engels zeker sinds 1757 gebruikt. Het is ontleend aan het Duitse woord Gneis, vroeger ook wel gespeld als Gneis, dat waarschijnlijk is afgeleid van het Middelhoogduitse zelfstandig naamwoord gneist "vonk" (zo genoemd omdat de rots glinstert).